Skriftlig spørsmål fra Bjørn Jacobsen (SV) til utviklingsministeren

Dokument nr. 15:216 (2001-2002)
Innlevert: 22.02.2002
Sendt: 25.02.2002
Besvart: 05.03.2002 av utviklingsminister Hilde Frafjord Johnson

Bjørn Jacobsen (SV)

Spørsmål

Bjørn Jacobsen (SV): Norsk bistand til Mosambik aukar og gis som budsjettstøtte. Samtidig møter Mosambik kritikk for manglande demokratisk utvikling, mangel på fri presse og auka voldsbruk.
Korleis kan norsk bistand innrettes for å bidra til å sikre demokratisk utvikling i Mosambik?

Begrunnelse

Mosambik er eit hovudsamarbeidsland for norsk bistand. Det er reist sterk kritikk mot mangel på openheit, korrupsjon og voldsbruk frå myndigheitene den seinare tid. Drapet på redaktør Carlos Cardoso i november 2000 ga grunn til å stille alvorlege spørsmål ved myndigheitenes vilje til å skape ei demokratisk utvikling.
Mykje tyder på at det politiske miljøet på høgt nivå også er ein del av den omfattande irregulære verksemda i landet. I denne samanheng virke det noe underleg at bistanden ikkje bindes meir og kobles opp til handlingsplanar mot korrupsjon. Ein teoretisk grobotn for å implementere norsk økonomisk innsats med politiske mål til mosambikiske myndigheiter er klart tilstede hvis det vises meir politisk vilje til dette.

Hilde Frafjord Johnson (KrF)

Svar

Hilde Frafjord Johnson: Mosambik er eit av våre hovudsamarbeidsland. Det er eit fattig land, med svakt utvikla politiske, økonomiske og demokratiske ressursar.
Vår oppgåve som ansvarleg partner for Mosambik er å samarbeide med alle gode krefter om å styrke ei positiv utvikling, både gjennom staten og gjennom frivillige aktørar.
At norsk bistand nå meir og meir kanaliserast gjennom dei offentlege budsjetta medfører ikkje at vi mister kontroll med pengestrømmen, men vi legg opp bistanden til Mosambik i tråd med dei planer Mosambik sjølv har utarbeida for fattigdomsreduksjon. Som eit av dei første landa i Afrika, har nå Mosambik eit Poverty Reduction Strategy Paper der landet sine eigne prioriteringar kjem klart fram.
Som eit ledd i denne lanserte regjeringa i Mosambik i fjor ei reform av offentleg sektor som inkluderer godt styresett og kampen mot korrupsjon. Regjeringa arbeider og med ei forbetring av dei offentlege finansforvaltningssystema i landet. Som eit døme på korleis bistand frå Noreg bidrar til demokratisk utvikling i landet, kan eg nemne at Helsedepartementet, der Noreg har eit stort samarbeidsprogram, vil vere eit av dei første departementa som tek del i dette arbeidet.
Det sivile samfunn er framleis svakt i Mosambik, men det har vakse fram organisasjonar som arbeider både for sosiale og politiske rettar. Noreg støttar fleire av desse organisasjonane.
Demokratiet i Mosambik er skjørt. Likevel har det vore gjennomført tre val etter at borgarkrigen blei avslutta i 1992. Desse vala er vorte godkjende som frie og uavhengige av internasjonale observatørar. Dei to tidlegare fiendene frå borgarkrigen, Frelimo og Renamo har funne ein måte å leve med kvarandre på. Begge har respektert dei demokratiske spelereglane.
President Chissano sa nyleg at han ikkje vil stille som kandidat ved neste presidentval i 2004. Dette ser vi som positivt, i ein region der maktskifte kan vere eit problem.
Landet har og i stor grad hatt pressefridom det siste tiåret. Etter drapet på den uredde redaktøren Carlos Cardoso kan det diverre sjå ut som om sjølvsensuren i pressa i Mosambik har auka. Frå norsk side har vi tatt dette opp med styresmaktene i Mosambik ved fleire høve.
Kriminaliteten og volden i landet synest å auke. Dette er urovekkjande. Dette dreier seg for det meste om vanleg kriminalitet, og årsakene til auken er samansette. Både fattigdommen og dei mange våpna som finst i landet og regionen er ein del av dette bilete.
Noreg ønskjer å bidra til at ein positiv utvikling kan halde fram i Mosambik, at rettsstaten styrkjast, at finansforvaltninga blir betre, at inntektene aukar og at forskjellane utjamnast. Dette vil vi gjere ved fortsatt å ha ein tett dialog med styresmaktene i Mosambik.