Skriftlig spørsmål fra Solfrid Lerbrekk (SV) til samferdselsministeren

Dokument nr. 15:2058 (2019-2020)
Innlevert: 26.06.2020
Sendt: 26.06.2020
Besvart: 02.07.2020 av samferdselsminister Knut Arild Hareide

Solfrid Lerbrekk (SV)

Spørsmål

Solfrid Lerbrekk (SV): Korleis vert verdien av matjord målt opp mot andre verdiar ved valg av vegtrasé, og seinare utbygging av veg?

Begrunnelse

Det skal bli meir veg mellom Lyngdal i Agder og Ålgård i Rogaland. Målet er ein firefeltsveg med 110 km/t. Ein langvarig prosess er nå på stadiet der Kommunaldepartementet og Samferdsledepartementet, i samråd med Landbruks og matdepartementet, skal velga endeleg trasé.
18.06.20 kom Statens vegvesen med sin anbefaling. Det vart overraskande den lengste og dyraste R2-traseen. For å gjera den lekrare er bruer og tuneller redusert betydeleg. Vegen skal nå passere 290 moh. mot dagens 275 moh. Som har vist seg trøblete ved snøvèr. Jordregnskapet som låg til grunn i høyringsprosessen er betrakteleg endra, men ikkje dokumentert.
Grunnen for endring av anbefaling er mineralverdiane som ligg i fjellgrunnen som trasé R1, som var den opprinneleg foretrukne og kortaste traseen, passerer. Desse verdiane kan, når det trengs, tas ut i ei kilometervis lang åpen gruve som då skal ligga mellom Bjerkreim i nord til Lund i sør. Desse verdiane vert ikkje øydelagt med bygging av veg.
Vegen kjem berre til å gjera dei litt meir vanskelege å få tak i den gongen verda treng meir titan og fosfor.
Matjorda derimot, har sin verdi i dag. Den som ikkje allereie er dyrka vert nytta til beiting. Og det som er utmark er ein del av det viktige urørte biologiske mangfoldet.
Det ser ut som Statens vegvesen har valgt morgondagens verdi framfor dagens verdi. Matjorda produserer mat og arbeidsplassar, medan gruvedrifta produserer berre arbeidsplassar.
Ein ny E39 vil ikkje vera øydeleggande for mineralverdiane i like stor grad som den vil øydelegga matjorda som vert berørt.

Knut Arild Hareide (KrF)

Svar

Knut Arild Hareide: Som grunnlag for val mellom alternative trasar i kommunedelplanar, blir det utarbeidd ein konsekvensanalyse etter krav i plan- og bygningslova og forskrift om konsekvensutgreiingar. Metoden som Statens vegvesen bruker, er gjort rede for i etaten si håndbok V712 Konsekvensanalyser. Det blir gjort ei vurdering av ikkje-prissette konsekvensar i samsvar med gitt metodikk. For prissette konsekvensar, blir det gjort ein nytte-kostnadsanalyse som bl.a. omfattar endringar i tids- og køyrekostnader, ulukkeskostnader og investerings- og drifts- og vedlikehaldskostnader.
Jordbruksareal og mineralressursar inngår i ikkje-prissette konsekvensar under tema «naturressursar». Konsekvens for naturressursar blir vurdert opp mot konsekvens for fire andre ikkje-prissette tema – naturmangfald, friluftsliv- by- og bygdeliv, kulturarv og landskapsbilete – for å få ei samla vurdering av prosjektet sitt ikkje-prissette konsekvensar. Dette blir så samanstilt med dei prissette konsekvensane, som basis for ei samla vurdering av dei ulike trasane sine verknader.
Ettersom ei vurdering av naturressursar består av fleire element, blir forholdet mellom dei vekta og drøfta i planomtalen.
Omfang av inngrep i verdiar som er ikkje-prissette, dannar saman med verdivurderinga grunnlag for konsekvensvurderinga for desse tema. Ikkje-prissette konsekvensar er ein viktig del av vedtaksgrunnlaget for vedtak av traseval.