Skriftlig spørsmål fra Alfred Jens Bjørlo (V) til samferdselsministeren

Dokument nr. 15:2900 (2021-2022)
Innlevert: 14.09.2022
Sendt: 14.09.2022
Besvart: 19.09.2022 av samferdselsminister Jon-Ivar Nygård

Alfred Jens Bjørlo (V)

Spørsmål

Alfred Jens Bjørlo (V): Er samferdsleministeren frå Arbeiderpartiet enig med stortingsrepresentant Erling Sande frå Senterpartiet i at det er uaktuelt at Bybanen i Bergen til Åsane skal få 70 % statleg finansiering når prosjektet blir aktuelt, og har regjeringa/regjeringspartia no ein gong for alle avlyst sitt viktigaste kollektivløfte frå regjeringsplattformen, ein auke av den statlege finanseringa av store kollektivprosjekt til 70 prosent?

Begrunnelse

Leiar av transportkomiteen på Stortinget, Erling Sande frå regjeringspartiet Senterpartiet, avlyser regjeringas mål om 70 prosent støtte til store kollektivprosjekt i Bergens Tidende i dag. Han er svært tydeleg på at Bybanen i Bergen ikkje kjem til å få 70 prosent statleg finansiering av den foreståande utbygginga til Åsane.
Då Fornebubanen var i spel, nekta regjeringa å auke den statlege støtta også til dette prosjektet til 70 prosent, sjølv om det er nedfelt som mål om 70 prosent statleg finansiering i Hurdalsplattformen.

Jon-Ivar Nygård (A)

Svar

Jon-Ivar Nygård: Statleg tilskot til store kollektivprosjekt er ein del av byvekstavtalane, som er ei omfattande og målretta satsing på kollektivtransport, sykling og gange i dei største byområda. I 2022 er det sett av om lag 6 mrd. kr til statleg bidrag i avtalane. Av dette går om lag 2,2 mrd. kr til store kollektivprosjekt, mellom anna til Bybanen til Fyllingsdalen i Bergen.
Tilskotet til desse prosjekta skulle i utgangspunktet dekke 50 prosent av kostnadene. Under førre regjering blei det statlege tilskotet auka til 66 prosent. Auken frå 50 til 66 prosent er ei eiga tilskotsordning med spesielle vilkår, som innebar at halvparten av auken skulle gå til å redusere bompengane. Den andre halvparten skulle gå til betre kollektiv etter lokal prioritering. I 2022 er det sett av i underkant av ein mrd. kr til dette føremålet.
De strenge smitteverntiltaka under koronapandemien påverka reisevanane våre. Vi ser mellom anna at fleire reiste med bil i staden for med kollektivtransport. Dette er ikkje ei utvikling vi ønskjer i dei største byane våre. For å betre situasjonen for kollektivtransporten valte regjeringa tidlegare i år å auke fleksibiliteten i tilskotsordninga som gjeld den tidlegare nemnde auken frå 50 til 66 prosent. Endringa inneber at den delen av tilskotet som fram til no har vore nytta til reduserte bompengar, kan endre føremål dersom det lokalt er ønskje om det. Dette opnar for at heile tilskotet kan nyttast til tiltak for betre kollektivtransport etter lokal prioritering, jf. Prop. 111 S (2021-2022) Nokre saker om veg, særskilde transporttiltak og transport i byområda mv. Lokale styresmakter får dermed større fridom til å bruke bompengar som eit tiltak for å dempe biltrafikken, samstundes som det gir høve til å styrkje kollektivtransporten ytterlegare.
I Hurdalsplattforma seier regjeringa at vi vil tilby å auke det statlege bidraget til 70 prosent i dei store kollektivprosjekta. Regjeringa har prioritert å innføre auka fleksibilitet for tilskotsordninga og dermed gjere det mogleg med større bidrag til kollektivtransporten, framfor å tilby statleg bidrag på 70 prosent på noverande tidspunkt. I denne samanhengen er det viktig å ta innover seg at norsk økonomi er i ein høgkonjunktur, med utsikter til aukande løns- og prisvekst og renteoppgang. Auka offentleg pengebruk i ein situasjon med høg aktivitet i økonomien og mangel på tilgjengelege ressursar, vil forsterke presset på prisar og løningar. Regjeringa legg fram budsjett for eitt år av gangen, og budsjettet for neste år er for tidleg for statlege tilskot for Bybane til Åsane. Retningslinjene for statleg tilskot til store kollektivprosjekt føreset at reguleringsplan skal vere vedteken og at det skal vere gjennomført ekstern kvalitetssikring før staten kan gjere ei slik vurdering. Det blir no arbeidd med reguleringsplan for prosjektet, og eg har god dialog med byrådet i Bergen på vidare framdrift i prosjektet. Ambisjonane i Hurdalsplattforma ligg fast.