Begrunnelse

I arbeidet med Nasjonal transportplan har transportetatane ei sentral rolle, mellom anna med å gjennomføre analyser og tilføre grunnkunnskap om transportutviklinga.
Sidan NTP utgjer ein så viktig del av samfunnsutviklinga, er det heilt avgjerande at også organisasjonar frå sivilsamfunnet får delta i prosessen på ein høveleg måte. Det gjer at vi får løfta viktige samfunnsspørsmål knytt til transportplanen, slik som miljø og klima. Det vil også skape betre forankring i samfunnet at organisasjonar frå sivilsamfunnet får ta del i arbeidet.
No har regjeringa bestemt at neste NTP skal leggast fram i 2024, eitt år tidlegare enn vanleg. Det gjer at det blir mindre tid til arbeidet før fremjinga av ny NTP for Stortinget. Dette, saman med tilbakemeldingar om for lite involvering av aktørar utanfor dei statlege transportetatane i forkant av gjeldande NTP, gjer at Venstre ønskjer å vite korleis Samferdselsdepartementet og ministeren vil sikre samfunnet sine innspel i prosessen som no pågår fram mot framlegging av ny NTP i 2024.
Dette handlar dels om at prosessen må bli meir transparent. Materialet frå transportetatane i førre runde var svært omfattande, fragmentert og fagleg krevjande. Det kan lett skape ein type demokratisk utanforskap, der mange aktørar utanfor dei tunge statlege fagmiljøa verken har spissa nok kompetanse eller ressursar til å setje seg inn i og vurdere materialet frå transportetatane. Det kan gjere at viktige innspel går tapt.
I førre NTP-runde var det også slik at sentrale deler av transportetatane sine vurderingar, spesielt det som gjekk på berekning av klimaeffektar og energieffektivitet, ikkje var ferdig då høyringsfristen gjekk ut. Med tanke på kor viktig reduksjon av utsleppa frå transportsektoren er for å redusere norske klimautslepp samla, er det svært uheldig. Heile 60 prosent av utsleppa i ikkje-kvotepliktig sektor kjem frå transportområdet.
Tidlegare la transportetatane fram ein heilskapleg plan som var på høyring før departementet utforma endeleg forslag til NTP. Om det er mulig å gjere med den tidsplanen som regjeringa no har lagt, er uklart, men det er uansett svært viktig at ein legg til rette for sterkare involvering og medverknad frå aktørar i sivilsamfunnet på eit tidlegast mulig tidspunkt i NTP-prosessen.