Skriftlig spørsmål fra Frank Edvard Sve (FrP) til samferdselsministeren

Dokument nr. 15:1242 (2022-2023)
Innlevert: 31.01.2023
Sendt: 06.02.2023
Besvart: 13.02.2023 av samferdselsminister Jon-Ivar Nygård

Frank Edvard Sve (FrP)

Spørsmål

Frank Edvard Sve (FrP): Fylkeskommunane landet over har fått ein svært anstrengt økonomi med dagens regjering.
Kva vil samferdselsministeren gjere i 2023 for at fylkeskommunane skal vere i stand til å kunne utbetre farlege fylkesvegar samt gjennomføre eit nødvendig og forsvarleg vegvedlikehald for å kunne få ned ulykkestala?

Begrunnelse

Dagens regjering kuttar betydeleg i samferdselsbudsjettet og brukar dette området som den store salderingsposten for andre prioriteringar.
Samtidig hevdar finansministeren at det bygges for gode vegar her i landet og at dette er begrunnelsen for at ein kuttar i samferdselsbudsjettet.
Fylka har ansvaret for store delar av vegnettet her i landet, og opplever heller skrale økonomiske tider.
2022 var eit svært dramatisk år på norske vegar med heile 118 dødsulykker og mange andre alvorlege ulykker. Ut av det ein kan sjå tyder mykje på at nye firefelts motorvegar og nye sikre vegar IKKJE er problemet, men meir dei vegane som absolutt er tryggast.
At regjeringa går til angrep på dei trygge vegane, i staden for å ha fokuset på betydeleg auka vegvedlikehald og auka bygging av nye og trygge vegar er rett og slett uforsvarleg.
Dårleg vegbane og lite vegvedlikehald er openbart ein risikofaktor i trafikken og fører årleg til mange ulykker. Dagens regjering har kutta i vegbudsjettet, og omlag oppretthalde nivået på vegvedlikehald som med bakgrunn i den galopperande kostnadsveksten innan transport, bygg og anleggsbransjen også er usikkert.
Dagens regjering møter skyhøge ulykkestall i trafikken med mindre pengar til bygging av nye og trygge vegar samt inga auke innan vegvedlikehold. Dette gjeldande både riks og fylkesvegane. Dette samla kan ikkje betegnast som noko anna enn ein "trafikkfarleg politikk".
Ein stor andel av dødsulykkene skjedde i 2022 på fylkesvegar.
Fylkeskommunane som har ansvaret for drift og vedlikehald av 44 000 km med fylkesveg, opplever at dei må kutte brutalt i sine budsjett for 2023. Berre i Møre og Romsdal som har 3 108 km med fylkesveg, måtte ein kutte over 200 mill. kr i budsjette for 2023 pga. skyhøge drivstoffprisar. Fylkeskommunane fekk heller ikkje noko "gavepakke" i overføringane frå regjeringa, sjølv om både SP og AP før valet lova at det skulle skinne av kommunane dersom dei kom til makta.
Dette betyr mindre utbetringar av farlege fylkesvegar, og vesentleg mindre vegvedlikehald av fylkesvegane over heile landet.

Jon-Ivar Nygård (A)

Svar

Jon-Ivar Nygård: Ansvaret for det offentlege vegnettet i Norge er delt mellom stat, fylkeskommunar og kommunar. Fylkeskommunane har eit sjølvstendig ansvar for finansiering, planlegging, bygging, utbetring, drift og vedlikehald av sine eigne vegar. Dei fylkeskommunale utgiftene til investeringar og drift av fylkesvegar utgjorde i alt om lag 19,9 mrd. kr i 2021.
Finansieringa av fylkesvegane kjem frå frie inntekter (rammetilskot og skatteinntekter), øyremerka tilskot og brukarbetaling (bompengar). Hovuddelen av finansieringa av fylkesvegane er frie inntekter gjennom inntektssystemet for fylkeskommunane. Kjenneteikn ved fylkesveg (eit sett kriterie) ligg til grunn for fordelinga av midlane i inntektssystemet.
Delar av rammetilskotet til fylkeskommunane blir gitt etter særskild fordeling som går fram av tabell-C i inntektssystemet. Dette er ei fordeling som avvik frå kriteria for generell fordeling av mildar over inntektssystemet. Det er i dag tre ordningar på tabell-C som er knytta til fylkesveg og der summane inngår i rammene for Nasjonal transportplan 2022-2033 jf. Meld. St. 20 (2020-2021). Dette gjeld opprusting og fornying av fylkesveg (1 680 mill.kr i 2023. kr), ras- og skredsikring av fylkesveg (903 mill. kr i 2023) og kompensasjon for forskrift om tunnel-sikkerheit (579 mill. kr i 2023). Midlane som blir fordelte særskilt, er òg frie midlar som fylkeskommunane sjølve fritt avgjer bruken av.
Over budsjettet til Samferdselsdepartementet blir det òg løyvd øyremerka tilskot retta mot fylkesveg, som inngår i rammene for Nasjonal transportplan 2022-2033. Dette gjeld spesielt ordningane for utbetring på fylkesvegar for tømmertransport (21 mill. kr) og tilskot til fylkesvegar (389,6 mill. kr).
Vi er i ein spesiell økonomisk situasjon med høg kostnadsvekst og stor uvisse. Regjeringa har varsla at det fram mot revidert nasjonalbudsjett 2023 vil bli arbeidd med ei pris- og lønnsjustering av statsbudsjettet for 2023 som vil motverke den ekstraordinære kostnadsveksten i år. Det gjeld også fylkeskommunane.
Eg har tru på at fylkeskommunane i 2023 vil prioritere nødvendig drift og vedlikehald av fylkesvegane og gjera fornuftige investeringar på fylkesvegane sine innanfor dei gjeldande rammene for finansiering.
Til neste nasjonal transportplan 2025-2036 blir det i samarbeid med fylkeskommunane henta inn eit oppdatert kunnskapsgrunnlag for tilstanden på fylkesvegnettet, som kan leggjast til grunn for å utarbeide ein heilskapleg og forpliktande plan for å redusera vedlikehalds-etterslepet på fylkesvegar.