Begrunnelse

21. september kunne vi lese i e-24 at regjeringa opprettar ei ny statleg garantiordning som skal risikoavlaste private aktørar som ynskjer å bygge ut vind- vatn og solkraft i utviklingsland. Ifølgje avisa vert ramma på 5 milliardar kroner, og det bevilgast ei tapsavsetjing i statsbudsjettet for 2024 og 2025.
Det er avgjerande at Noreg bidreg med meir global klimafinansiering. Garantifondet kan vere eit godt bidrag for å auke utviklinga av fornybar energi og kutte utslepp i utviklingsland, men eit slikt fond er ikkje heilt uproblematisk. Kutt av klimagassutslepp i utviklingsland vil vere eit globalt fellesgode. Jamfør Parisavtala frå 2015 har Noreg forplikta seg til at slik klimafinansiering skal vere addisjonell og ikkje gå på kostnad av bistand til fattigdomsreduksjon. Sverige har lang erfaring med slike garantifond og Noreg bør la seg inspirere av nabolandet. For Sverige brukar ikkje bistandsbudsjettet til å betale for eventuelle misleghald (tapsavsetjing). Ifølge FN har 54 land ei så høg gjeldsbyrde at det går utover grunnleggande behov hjå befolkninga. Store statlege lån for å finansiere berekraftsmåla, kombinert med makroøkonomiske forhald etter finanskrisa og konsekvensar av pandemien, har skapt ei gjeldsboble i utviklingsland dei siste tiåra. Garantiordninga må ta omsyn til gjeldsberekrafta i mottakarlandet. Noreg må avstå frå å kreve motpartsgarantiar, enten det er garantiar for lånebeløp eller kjøpsavtaler som garanterer eventuell inntektsreduksjon, overfor gjeldstyngde land. Dette er avgjerande for å hindre at Noreg er med på å forverre gjeldsbyrda til låg- og mellominntektsland på lengre sikt.