Eg viser til Dokument nr. 8:54 (2007-2008) frå stortingsrepresentantane
Karin S. Woldseth, Ulf Erik Knudsen og Kåre Fostervold om lovfesta likebehandling
av barn som går i private og offentlege barnehagar. 1 representantforslaget
blir Regjeringa beden om å leggje fram forslag til endringar i barnehagelova
for å sikre reell likebehandling mellom offentlege og private aktørar.
Forslagsstillarane meiner at den finansieringsordninga
vi har i dag, i utgangpunktet er skeiv og gir grunnlag for ulik
behandling fordi ho inneber lågare prosentmessig støtte til private
plassar. Det blir vist til at PBL har klaga finansieringsordninga
inn for EFTA-domstolen. Vidare blir det peikt på at ordninga kan
opplevast som svært komplisert av både kommunar og private barnehagar.
Forslagsstillarane meiner økonomisk likebehandling gjennom einingskostnadsprinsippet
er einaste moglege måten til å stimulere barnehagar til å gi det
beste tilbodet.
I 2003 kom alle partia på Stortinget (med unntak av
Kystpartiet) fram til forlik om dei framtidige rammevilkåra for
barnehagesektoren. Forliket la grunnlaget for det finansieringssystemet
vi har i dag, og som vart vedteke under den førre regjeringa. Med
barnehageforliket fekk kommunen plikt til å gi tilskott til ikkje-kommunale
barnehagar. Den plikta kommunen har til å finansiere ikkje-kommunale
barnehagar, er regulert i reglane om likeverdig behandling av barnehagar i
forhold til offentleg tilskott. Hovudregelen er at kommunen skal
dekkje kostnader til alle godkjende barnehagar (kostnadsdekkingsprinsippet).
Det inneber at kommunen skal dekkje driftskostnader som ikkje blir
dekte av andre offentlege tilskott eller foreldrebetaling.
Kostnadsdekkinga gjeld maksimum 100 pst av det
som tilsvarande barnehage eigd av kommunen i gjennomsnitt får frå
offentlege styresmakter og minimum 85 pst. Kommunen har ikkje plikt
til å dekkje kostnadsveksten i den ikkje-kommunale barnehagen som
går ut over normal pris- og kostnadsvekst for kommunesektoren. Eigar
av ikkje-kommunal barnehage kan klage på vedtak om kommunalt tilskott
til fylkesmannen. Reglane i forvaltningslova gjeld, slik at det er
kommunen som får klagen. Dersom kommunen ikkje gjer om vedtaket
sitt, skal kommunen sende klagen til fylkesmannen for endeleg avgjerd.
Barnehageeigaren kan sjølv forme ut ein slik klage. Eg kan derfor
ikkje forstå at forslagsstillarane meiner at dårleg økonomi skal vere
eit hinder for å klage.
Dom i EFTA-domstolen i saka mellom ESA og PBL
låg føre 21. februar. Utfallet var at finansieringa av kommunale
barnehagar ikkje er i strid med EØS-reglane om konkurransevridande støtte.
Auka grad av økonomisk likebehandling i forhold
til regelverket som gjeld no, vil også vere eit budsjettspørsmål,
og er såleis del av arbeidet med dei årlege budsjetta. Dersom full
økonomisk likebehandling skal innførast innanfor den budsjettramma
vi har i dag, vil det innebere ei omfordeling av ressursar frå barnehagar
med høgt kostnadsnivå til barnehagar med lågare kostnadsnivå. Eventuelt
må kommunane auke sin eigen ressursinnsats ut over den eigenfinansieringa
som var eit av vilkåra i barnehageforliket.
Regjeringa tek sikte på å leggje dei øyremerkte barnehagetilskotta
inn i kommuneramma. I samband med ei slik omlegging må ein sjå nærmare på
kva for endringar som må gjerast i den offentlege finansieringa
av ikkje-kommunale barnehagar. Endringar i barnehagelova i samband
med rammefinansiering var på høyring rundt årsskiftet 2007-2008.
Departementet skisserte i høyringsdokumentet to alternative finansieringsmodellar.
Det eine alternativet er at kommunane sjølve skal lage lokale reglar.
Det andre alternativet er staten fastset ein prosentsats av det
kommunen nyttar til dei kommunale barnehagane. Regjeringa arbeider
no med å førebu eit forslag som skal leggjast frem for Stortinget
om finansieringsordning for ikkje-kommunale barnehagar når rammefinansiering er
vedteken. Uavhengig av kva for eit alternativ regjeringa kjem til
å fremma for Stortinget, kjem eg til å foreslå ei lovfesta plikt
til forskottsutbetaling av kommunalt tilskott til ikkje-kommunale
barnehagar som har fått vedtak om finansiering. Dette for å sikre
dei ikkje-kommunale barnehagane inntekter inntil kommunen fatter
endelig vedtak om kommunalt tilskudd. Det er etter mi meining ikkje
formålstenleg å endre regelverket før innlemming i kommuneramma
er gjennomførd.