Bakgrunn
Regjeringa sitt forslag
om grunnrenteskatt på havbruk har eit så sterkt skattepress og har
skapt så stor uvisse kring grunnleggande rammevilkår at det dagleg kjem
meldingar om bortfall av milliardinvesteringar, permitteringar og
andre bekymringsfulle forhold.
Ein del av skatteforslaget
er at det skal leggast til grunn ein såkalla normpris for utrekning
av den skattepliktige grunnrenteinntekta. Normprisen er basert på ein
rapportert pris for spotsal i ein avgrensa del av laksemarknaden
(NASDAQ-prisen). Denne gjeld derimot berre eit avgrensa geografisk
område og eit avgrensa tal selskap. Ein risikerer derfor at prisen
næringa oppnår, ligg godt over den reelle prisen oppdrettar får,
då det ikkje er tatt omsyn til kvalitet, logistikkkostnader m.m.
Når det gjeld (fastpris)kontrakter,
vil forskjellane mellom den avtalte prisen og normprisen kunne bli svært
høge, og oppdrettar vil derfor risikere at skattegrunnlaget blir
liggande vesentleg over reell oppnådd pris.
Ein vesentleg del
av laksen blir selt som tilarbeidde produkt i daglegvarehandelen
(ca. 40–50 pst.), og dette krev kontraktar. Grunnrenteskatteforslaget
har nå gjort at kontraktsmarknaden for neste år er borte. Svært
få torer å inngå slike kontraktar. Dette er ikkje berre øydeleggande
for etterspørselen etter laks neste år, men riv òg grunnen under
arbeidsplassar som er knytte til tilarbeidingsindustrien langs kysten.
Ein har derfor dei siste vekene sett fleire bedrifter sende ut varsel
om permitteringar til sine tilsette.
Det er nå i ferd
med å utvikle seg ei krise i denne delen av sjømatnæringa, og det
er avgjerande at det blir lagt til rette for at ein igjen kan inngå
slike kontraktar. Og dette må skje så raskt som råd. Det er i 4. kvartal
næringa vil inngå kontraktar for neste år.
Både statsminister
Gahr Støre og finansminister Trygve Slagsvold Vedum har i ulike
intervju opplyst at framlegget til grunnrenteskatt er tenkt behandla
til neste år, og vidare at regjeringa ønsker ei skatteordning som
eit breitt fleirtal på Stortinget kan stille seg bak.
Forslagsstillarane
meiner at regjeringa nå bør utsette iverksettinga av ei ny skatteordning
til denne er ferdigbehandla av Stortinget i 2023. Det vil gi næringa
nødvendig ro og stabilitet og vil kunne legge grunnlaget for ei
skikkeleg og forsvarleg behandling. Dette vil òg bli foreslått av
Høgre i årets budsjettbehandling.
Uavhengig av om regjeringa
utsett iverksettinga av skatteordninga, er det heilt avgjerande
at det omgåande blir gjort klart at normprissystemet ikkje vil bli
innført slik det er foreslått.