3.1 Samandrag

Under stortingsbehandlinga av Innst. 338 S (2009–2010) frå kontroll- og konstitusjonskomiteen varsla helse- og omsorgsministeren eit lovforslag som presiserer korleis ein skal forstå kravet i helseregisterlova § 8 tredje ledd om at direkte personidentifiserande kjenneteikn skal lagrast i kryptert form i sentrale helseregister. Bakgrunnen for dette var at Helse- og omsorgsdepartementet og Datatilsynet hadde ulik oppfatning av innhaldet i kravet.

I proposisjonen blir det presisert korleis dette kravet er å forstå. Vidare blir det gjort framlegg om å flytta kravet frå helseregisterlova § 8 til § 16. Den sistnemnde paragrafen regulerer det ansvaret den databehandlingsansvarlege og databehandlarane har for at informasjonstryggleiken er tilfredsstillande når helseopplysningar blir behandla.

Departementet meiner at kravet om kryptert lagring er eit tryggingskrav og ikkje eit krav om registerform. Slik departementet forstår helseregisterlova § 8 tredje ledd, inneber ikkje kravet om kryptert lagring at direkte personidentifiserande kjenneteikn må skiljast frå andre registeropplysningar og krypterast separat.

Departementet meiner derfor at det bør gå fram av lova at kravet om kryptert lagring må sjåast i samanheng med den totale informasjonstryggleiken og takast med i vurderinga av om denne er tilfredsstillande. Slik departementet ser det, vil dette gå fram tydelegare dersom kravet om kryptert lagring blir flytta frå helseregisterlova § 8 til § 16. Der finst dei generelle føresegnene om sikring av konfidensialitet, integritet, kvalitet og tilgjenge ved behandling av helseopplysningar.

3.2 Merknader frå komiteen

Komiteen understreker at det er viktig å gjøre grundige vurderinger av personvernhensyn når arkiv og register på helsefeltet etableres. Tiltak som hver for seg kan være fornuftige, kan sette personvernet under press. På helsefeltet håndteres store mengder personlige opplysninger, og det er derfor spesielt viktig å ivareta personvernhensyn.

Komiteens flertall, medlemmene fra Arbeiderpartiet, Sosialistisk Venstreparti og Senterpartiet, mener at lovverket med regjeringens forslag til endringer og tilhørende forskrifter ivaretar personvernet på en god måte.

Komiteens medlemmer fra Fremskrittspartiet, Høyre og Kristelig Folkeparti er skeptiske til departementets tolkning av at kravet om kryptert lagring ikke innebærer «at direkte personidentifiserande kjenneteikn må skiljast frå andre registeropplysninger og krypterast separat». Disse medlemmer mener det er svært viktig, av personvernhensyn, å sørge for at de direkte personidentifiserende kjennetegnene blir holdt og kryptert separat fra de øvrige opplysningene i registeret. Imidlertid er disse medlemmer kjent med utfordringene dette kan medføre for registre som er etablert før kravet om kryptert lagring. Disse medlemmer oppfatter det derfor som hensiktsmessig, slik Kompetansesenter for IT i helse- og sosials-ektoren (KITH) foreslo i sin høringsuttalelse i forkant av proposisjonen, heller å gi en hjemmel som muliggjør å gi en midlertidig dispensasjon fra kravet om at direkte personidentifiserende kjennetegn skal krypteres separat.

Disse medlemmer viser til Innst. O. nr. 40 (2006–2007) der komiteens medlemmer fra Fremskrittspartiet, Høyre, Kristelig Folkeparti og Venstre, foreslo at det skulle etableres et krav om ekstern kryptering. Dette er forhold som ikke er berørt i den gjeldende proposisjonen, og som vil kreve videre utredning. Disse medlemmer ber regjeringen komme tilbake til Stortinget med en sak om ekstern kryptering som hovedkrav.

Disse medlemmer fremmer følgende forslag:

«I helseregisterloven skal § 16 andre ledd lyde:

I registre som er nevnt i § 8 tredje ledd, skal direkte personidentifiserende kjennetegn lagres kryptert og adskilt fra andre registeropplysninger. Kravet om at direkte personidentifiserende kjennetegn skal lagres kryptert og adskilt fra andre registeropplysninger, gjelder ikke for Nasjonal database for elektroniske resepter. Departementet kan dispensere fra kravet om at direkte personidentifiserende kjennetegn skal lagres kryptert og adskilt fra andre registeropplysninger. Dispensasjoner skal være tidsbegrensede.»