Hallgeir H. Langeland (SV): Eg vil gjerne stilla spørsmål
til sosialministeren:
«I Arbeidsmiljølova § 60
nr. 3 blir det stadfesta at alle arbeidstakarar har vern mot oppseiing
fram til dei fyller 70 år. Einskilde kommunar og Kommunenes
Sentralforbund har likevel ein praksis med å pressa tilsette
til å slutta når dei er 67 år. For nokre,
ofte kvinner med kort yrkeskarriere, kan dette føra til
reduserte pensjonar. Det er lova av så vel denne regjeringa
som den før å rydda opp i dette.
Kva er gjort for å endra denne praksisen
?»
Statsråd Magnhild Meltveit Kleppa: Reglane i arbeidsmiljølova som representanten
viser til, skal motverka oppseiing utan «saklig grunn».
Etter arbeidsmiljølova § 60
vil ei oppseiing før fylte 70 år som berre er
grunna i at arbeidstakaren har nådd pensjonsalderen i folketrygda,
ikkje kunna reknast som sakleg. Det er likevel fleire døme
i rettspraksis på at høve til tenestepensjon frå ein
viss alder har vore rekna som ein medverkande sakleg grunn for oppseiing.
Spørsmålet har ikkje vore vurdert av Høgsterett.
Ei innskjerping av arbeidsmiljølova
vart tatt opp i velferdsmeldinga. Under behandlinga i Stortinget
peikte fleirtalet på at mange ynskjer å vera i
arbeid lengst mogleg, og at fleksible pensjonsordningar
ikkje må vera slik at dei kan brukast til å pressa
enkelte ut av arbeidslivet.
Spørsmålet om å endra
arbeidsmiljølova høyrer under Kommunal- og regionaldepartementet.
Eg er kjend med at dei førebur eit forslag til presisering
av arbeidsmiljølova § 60 til høyring
i løpet av våren.
For private tenestepensjonar kan problemet
bli løyst i den nye lova om føretakspensjon, som
Stortinget får til behandling om kort tid. Det vil vera
naturleg å sjå på tilsvarande tilrettelegging
i kommunal og statleg sektor når denne lova er vedtatt.
Spørsmålet er også nyleg tatt opp i
NOU 1998: 19 Fleksibel pensjonering. Utvalet føreslår
ei lovendring som hindrar at nådd pensjonsalder i ei tenestepensjonsordning
i seg sjølv gjev sakleg grunn til oppseiing.
Meir eller mindre press frå arbeidsplassen
for å få ein arbeidstakar til sjølv å seia
opp ved fylte 67 år er dessverre ikkje uvanleg på mange
arbeidsplassar, i offentleg så vel som i privat sektor.
Det er lite heldig, og mykje blir gjort for å snu utviklinga
ved å utforma ein meir målretta seniorpolitikk
for å få fleire til å vera i arbeid lenger.
Med ei aldersgrense for stillinga på 70 år,
slik hovudregelen er i kommunal sektor, er der i dag ingen juridisk
grunn til å la seg pressa til å slutta når
ein er 67 år. I tariffavtalen i kommunal sektor er det
til og med ein regel om at personar med særaldersgrense
under 70 år skal kunna halda fram i arbeid dersom vedkomande
har få oppteningsår for tenestepensjon.
Etter mi vurdering er ei haldningsendring hos
arbeidsgjevarane like viktig som regelendringar når det
gjeld høve for eldre arbeidstakarar til å arbeida
fram til 70 år. Ei endring av arbeidsmiljølova
vil likevel synleggjera haldninga til regjering og storting. Dette
vil i seg sjølv medverka til ei praksisendring, slik at
det blir meir vanleg å arbeida fram til 70 år
og i alle fall mogleg for dei som ynskjer det. Eg finn det naturleg å sjå nærare
på dette når Regjeringa skal fylgja opp innstillinga
frå utvalet som har greidd ut spørsmålet
om fleksibel pensjonering.
Hallgeir H. Langeland (SV): Eg takkar statsråden for svaret.
Eg veit at statsråden tidlegare har vore veldig engasjert
i dette spørsmålet, og eg reknar med oppfølging.
Eg forstår det slik at for privat
sektor kan dette bli løyst i vår. Då hadde
det vore løye å få ei tidfesting av når
ein kunne få dette regelverket på plass for offentleg sektor,
for det er nemleg slik at i offentleg sektor er dette noko utydeleg.
Eg kjenner til ei rettssak frå hausten 1998 der Kommunenes
Sentralforbund på vegner av kommunar tvinga fram ei vidareføring
av den negative praksisen som SV her har tatt opp. Då kunne
det vore interessant dersom Regjeringa, f.eks. gjennom sosialministeren
eller kommunalministeren, eller begge to, tok kontakt med Kommunenes
Sentralforbund for å få til denne haldningsendringa
straks. Vil statsråden ta eit slikt initiativ?
Statsråd Magnhild Meltveit Kleppa: Det er rett som representanten her peiker
på, at dette er ei sak som eg er opptatt av. Som eg har
gjort greie for, er sjølve lova plassert under Kommunal-
og regionaldepartementet. Det er ikkje til hinder for å ta
eit initiativ. Det er òg eit spørsmål
som kommunalministeren er opptatt av.
La meg òg understreka at Kommunenes
Sentralforbund sjølv er ein aktiv aktør. Fredag
denne veka har dei ein konferanse retta mot kommunesektoren der
overskrifta er «Forgubbing er gull verd». Det
må bety at dei er interesserte i ytterlegare å fokusera
dette spørsmålet, og eg vil syta for at kommunalministeren
og eg tek eit initiativ overfor KS for å sjå på kva
som kan gjerast.