Skriftlig spørsmål fra Magnhild Meltveit Kleppa (Sp) til kommunal- og regionalministeren

Dokument nr. 15:208 (2002-2003)
Innlevert: 06.01.2003
Sendt: 07.01.2003
Besvart: 15.01.2003 av kommunal- og regionalminister Erna Solberg

Magnhild Meltveit Kleppa (Sp)

Spørsmål

Magnhild Meltveit Kleppa (Sp): Det er i romjula gjort kjent at fleire kommunar slit med auka utgifter som fylgje av skyhøge straumprisar.
Når kan Stortinget få seg førelagt ein oversikt over situasjonen?

Begrunnelse

Det "normale" skulle sjølvsagt vera at kommunane har ein buffer som gjer at dei kan ta uforutsette utgifter sjølv. Senterpartiet meiner det vanskeleg kan påreknast i denne situasjonen med dei nedskjeringar kommunesektoren alt har vore gjennom på førehand av 2003-budsjettet. Vi har registrert at statsråden held fram at kommunane tener på kraftkrisa. Det kan vera tilfelle for nokre kommunar, for andre er det heilt klart at dei vil bli stilt overfor auka utgifter både til eiga drift og til auka sosialhjelputbetaling. Situasjonen er så ekstraordinær at Senterpartiet meiner statsråden må orientere Stortinget slik at eventuell oppfølging kan drøftast. Eg minner om at mange kommunar frå før også har ekstra pensjonsutgifter og redusert skatteinngang.

Erna Solberg (H)

Svar

Erna Solberg: Dei høge straumprisane har fått stor merksemd i media kring årsskiftet. Det er naturleg at mange vert uroa av det eg vil kalle ein ekstraordinær situasjon i kraftmarknaden. Regjeringa har foreslått overfor Stortinget at personar med svak betalingsevne gjennom bustønaden skal få 700 kr kvar til kompensasjon. Andre med svak betalingsevne som ikkje vert omfatta av bustønadsordninga, vil ha krav på økonomiske ytingar etter lov om sosiale tenester i kommunane.
Kommunane sjølve vil òg kunne råkast av dei høge straumprisane. Verknaden for den einskilde kommune er likevel varierande.
Kommunane utgjer ei stor brukargruppe av elektrisk kraft. Ein kald vinter kan ha gjeve eit auka kommunalt forbruk, og då til ein høgare pris. Undersøkingar departementet har gjort viser at mange kommunar har gått saman og kjøpt straum til ein avtalt pris som ligg lågare enn prisen i spotmarknaden. Til dømes har fire av fem kommunar i Akershus og Hedmark gjort ein slik avtale. For desse kommunane er den økonomiske verknaden avgrense til det auka forbruket.
Det må forventast at utbetalingane etter lov om sosiale tenester vil auke som fylgje av straumprisane. Det ligg ikkje føre tal om storleiken på auken.
Ved siste oversyn var vel 40 pst. av kraftselskapa eigde av kommunar og fylkeskommunar. Om det totale overskotet i kraftsektoren aukar med 6 mrd. kr i 2003, noko som ikkje er urealistisk med dei straumprisane vi ser for 2003, vil det kommunale eigarane kunne få 1-1,5 mrd. kr i auka utbytte. Vinsten er likevel avgrense til kommunar med eigarinteresser i kraftselskap.
Grunnlaget for den kommunale eigedomsskatten vert m.a. bestemt av spotprisen på straum. Ein auke i spotprisen aukar skattegrunnlaget, og skatteinnkome til kommunane. Vinsten vil kome alle dei om lag 150 kommunar med kraftanlegg til gode. Denne gevinsten vil ikkje slå ut i 2003, men vil i det påfølgjande år gje auka inntekter.
Kommunar med kraftanlegg har gjennom konsesjonsvilkåra høve til å ta ut deler av krafta til sjølvkostnad. Kommunar som ikkje har bunde opp konsesjonskrafta i langsiktige kontraktar, kan med dei høge prisane selje straumen med stor vinst. Eller dei kan bruke straum sjølv til låg pris.
For kommunesektoren samla kan dei høge straumprisane snarare gje sektoren ein vinst enn eit tap. Det høyrer med til biletet at einskilde kommunar vil få auka utgifter utan den vinst som andre kommunar har.
Departementet vil fram mot kommuneproposisjonen for 2004 gjere nærmare undersøkingar av verknaden for kommunane av dei høge straumprisane. Dette gjelder både i forhold til økte sosialhjelputbetalingar, og kostnader ved kjøp av strøm til eiget forbruk. Eg vil kome tilbake til Stortinget med ei omtale i kommuneproposisjonen for 2004 og eventuelt Revidert nasjonalbudsjett for 2003.