Skriftlig spørsmål fra Janne Sjelmo Nordås (Sp) til samferdselsministeren

Dokument nr. 15:818 (2015-2016)
Innlevert: 31.03.2016
Sendt: 31.03.2016
Besvart: 08.04.2016 av samferdselsminister Ketil Solvik-Olsen

Janne Sjelmo Nordås (Sp)

Spørsmål

Janne Sjelmo Nordås (Sp): Kva vil statsråden gjere for at omtala transport vert definert som transport som ikkje er omfatta av Yrkessjåførforskrifta sin definisjon av «transport mot vederlag», og at transporten vert definert som ein transporttype som fell inn under unnataket i yrkessjåførforskrifta § 1. e)?

Begrunnelse

Dei fleste produsentar i norsk gartneri- og hagebruksnæring har transport som ein del av sitt daglige virke. De eig lastebil/kjøretøy sjølv, og fraktar planter og innsatsmidler som ein del av arbeidet med produksjonen, og også tidvis ferdigvarer frå eigen produksjon.
Yrkessjåførforskrifta sin § 1, som omhandlar verkeområde, innleiar med at forskrifta handlar om transport «mot vederlag». I tillegg angir den unntak, der lyder Forskrifta: ..."Gjelder ikke for fører av kjøretøy" ... § 1e) «som benyttes til frakt av materiell eller utstyr som skal brukes i forbindelse med utøvelse av yrke, forutsatt at det å føre kjøretøyet ikke er personens hovedaktivitet.»
Transporten gartnarane her utfører er produksjonsrelatert, og utgjer berre ein liten del av produsentane sitt daglige virke. Transporten bør derfor ikkje vera omfatta av Yrkessjåførforskrifta. Dagens tolkning av regelverket gjer at alle desse gartnarane og bøndene i dag vert ansett som yrkessjåførar. Dette er lite hensiktsmessig, og ein vesentlig belastning for bransjen. I fleire EU-land er praksisen ein anna, og transport som er
atert til eigen produksjon er heller ikkje ansett som «mot vederlag».
Senterpartiet meiner lovverk og forskrift er tydeleg nok, men at praktiseringa ikkje er i samsvar med dette.

Ketil Solvik-Olsen (FrP)

Svar

Ketil Solvik-Olsen: Spørsmålet som representanten Sjelmo Nordås tar opp illustrerer ei velkjend problemstilling rundt avgrensing og praktisering av yrkessjåførregelverket. Med tanke på formuleringar i spørsmålet, så minner eg om at problematikken var velkjend også då Senterpartiet hadde samferdselsministeren, men utan at det avklarte saka.
Vi har tidligare hatt kontakt med Gartnerforbundet om praktiseringa av regelverket, og vi har bedt Gartnerforbundet om informasjon om den praksisen dei synar til frå andre land, til dømes Sverige Eg ynskjer å bidra til ei god løysing for næringa, og når Garnerforbundet bidrar med sin kjennskap til praksis frå andre land, så vil det hjelpe departementet med å sjå nærare på om praksis er annleis i Noreg.
Eg forstår at kravet til yrkessjåførkompetanse opplevast krevjande for gartnernæringa, slik det truleg også er for andre næringar som utførar transport som ein del av si verksemd.
Yrkessjåførdirektivet (direktiv 2003/59/EF), som Noreg er forplikta til å følgje i medhald av EØS-avtala, er gjennomført i norsk rett ved yrkessjåførforskrifta. Hovudregelen for om ein sjåfør blir omfatta av yrkessjåførforskrifta, er kva slags oppdrag/oppgåver vedkommande utfører, og ikkje yrket i seg sjølv.

Dersom vedkommande utførar person- eller godstransport mot vederlag, gjeld forskrifta. Det er enkelte unntak, mellom anna unntaket i §1 e) som seier at forskrifta ikkje gjeld for førar av køyretøy som nyttast til frakt av materiell eller utstyr som skal brukast i samanheng med utøving av yrket, når det å føre køyretøyet ikkje er personen sin hovudaktivitet.
Om den konkrete transporten er omfatta av yrkessjåførregelverket eller ikkje, vil derfor avhenge av ei konkret vurdering av om vilkåra i § 1 bokstav e) er oppfylt i det einskilde tilfelle. Dersom det gjeld transport av materiell eller utstyr som skal brukast i samanheng med utøving av yrket og det å føre køyretøyet ikkje er personen sin hovudaktivitet, omfattast det i utgangspunktet ikkje av ordlyden i yrkessjåførregelverket. Rein frakt av ferdige varer omfattast derimot i utganspunktet av ordlyden. Det same gjeld frakt av materiell til produksjonsstad for bruk i produksjonen. Der vedkommande frakter materiell eller utstyr som han/ho treng for å utøve sitt yrke, gjeld derimot unntaket.
Vederlagsomgrepet må tolkast i samanheng med formålet, som er å avgrense profesjonell transportverksemd mot reint private aktivitetar som blir gjort av familie og andre, gjerne for kvarandre. Medlemmene i Norsk Gartnerforbund driv i utgangspunktet profesjonell verksemd der dei får vederlag for varene dei fraktar, anten i form av fraktgodtgjersle eller gjennom varene dei sel. Det er nærliggande å vurdere at så lenge gartnaren frakter sine eigne produkt, som skal nyttast vidare i samanheng med utøving av yrket, så driv ein transport som bør falle utanfor yrkessjåførregelverket. Derimot blir det noko anna når ein snakkar om større produsentar med eigen bilpark, kor sjåførar ikkje på noko tidspunkt bidreg i produksjonen på gartneriet, men berre utfører transportoppdrag. Eller der mindre produsentar fraktar varer tilhøyrande ei anna bedrift. Desse eksempla illustrerer kvifor det kan vere uheldig overfor andre næringar om ein gir eit generelt unntak for ei heil yrkesgruppe, utan omsyn til typen av transport som utførast.
Unntaket i § 1 e) er utfordrande også i internasjonal samanheng. Etter kva Vegdirektoratet kjenner til blir regelen tolka omtrent likt i andre land. Nokre EU-land, til dømes Frankrike, har tolka regelen noko vidare for delar av landbruket ut frå lange tradisjonar. Kommisjonen har tidligare gitt uttrykk for at det ikkje vil kome med nærare avklaringar, då slike ytterlegare unntak ikkje vil vere i tråd med formålet til direktivet. Som nemnt innleiingsvis tek eg gjerne imot Gartnerforbundet sine innspel om praksis frå andre land, slik at vi kan sikre at vi har ein best mulig praktis innafor regelverket sine rammer.