Svar
Sveinung Rotevatn: Ulovlege utslepp frå petroleumsvirksomheten er knytt til brot på lover og forskrifter, brot på vilkår og rammer sett i utsleppsløyve, eller ulykker og hendingar med akutt forureining og andre mindre utilsikta utslepp. Det er selskapa sjølv som har det primære ansvaret for å unngå ulovleg forureining frå verksemda si. Både Miljødirektoratet, Petroleumstilsynet og Kystverket har styresmaktansvar knytt til ulovleg forureining frå petroleumssektoren.
Ulovlege utslepp frå Melkøya (Hammerfest LNG)
Miljødirektoratet opplyser at Equinor sidan 2010 har rapportert om totalt 50 ulovlege utslepp frå Melkøya som ikkje blir karakteriserte som akutt forureining, og 39 tilfelle av akutt forureining.
Dei 50 utsleppa er til saman på om lag 1,3 tonn til sjø, 2200 tonn til luft og 32 liter til grunn, og inkluderer komponentar som mellom anna ammoniakk, NOX, CO2, brannskum, olje og andre organiske stoff.
Dei fleste tilfella skuldast driftsproblem eller mindre lekkasjar med avgrensa påverknad på miljøet. Hendingane er blitt avviksbehandla og Miljødirektoratet har følgt opp gjennom svar på eigenrapportering, dialog og tilsyn.
I den same perioden vart i tillegg totalt 306 tonn (39 hendingar) rapportert som akutt forureining til luft, hovudsakleg knytt til to utslepp i 2014 og 2015.
Ulovlege utslepp frå andre større petroleumsanlegg
Større petroleumsanlegg på land inkluderer i tillegg til Equinor sitt anlegg på Melkøya, Esso Norge sitt anlegg på Slagentangen, Gassco sitt prosessanlegg på Kollsnes, Gassco sitt prosessanlegg på Kårstø, Equinor sitt anlegg på Mongstad, Gassco sitt anlegg på Nyhamna og Equinor sitt anlegg på Stureterminalen. Alle desse anlegga har rapportert om ulovlege utslepp dei siste fem åra. I tillegg blir alle innretningane offshore rekna som større anlegg.
Miljødirektoratet opplyser at det i dei siste fem åra er rapportert om totalt 952 utilsikta utslepp til sjø og 193 utilsikta utslepp til luft frå petroleumsverksemda til havs. Av dei utilsikta utsleppa til sjø har 504 vore mindre enn 5 liter, og 297 har vore mellom 5 og 1000 liter. 151 har vore større enn 1000 liter. Utsleppa til luft utgjorde til saman utslepp av 523 tonn.
Alle utilsikta utslepp frå petroleumsverksemda er definerte som ulovlege og skal rapporterast til styresmaktene. I dei fleste tilfella er utsleppa likevel små, og blir ikkje forventa å vera av miljømessig tyding. Styresmaktene bruker informasjonen til mellom anna å vurdera om det er gjentakande hendingar som må følgjast opp. Døme på små utslepp er 0,1 liter hydraulikkolje frå Balderfeltet i 2018 på grunn av ein drypplekkasje på ei kran og utslepp av 10 liter glykol frå anlegget på Kollsnes fordi ei bøtte velta. Alle dei ulovlege utsleppa er likevel uønskte og skal unngåast i størst mogleg grad. Utsleppa blir derfor òg følgde opp av Miljødirektoratet som nyttar seg av ulike reaksjonsmåtar, avhengig av kor alvorlege utsleppa er.
Regjeringa er opptatt av å styrkje innsatsen mot miljøkriminalitet. Regjeringa la i april i år fram for Stortinget Meld. St. 19 (2019–2020) Miljøkriminalitet. Meldinga presenterer ein heilskapleg politikk for å styrkje innsatsen mot miljøkriminalitet nasjonalt og internasjonalt, og dermed redusere den negative påverknaden miljøkriminalitet har på klima og miljø. Stortingsmeldinga legg grunnlaget for eit langsiktig oppfølgingsarbeid på tvers av ulike sektorar. I meldinga er det varsla at regjeringa vil legga til rette for styrkt samarbeid mellom Miljødirektoratet, Petroleumstilsynet, Direktoratet for strålevern og atomtryggleik og Kystverket for å minimera ulovleg forureining frå petroleumsverksemd til havs, redusera konsekvensane av slike utslepp og sikre effektiv handheving av regelverket.
Melding til politiet bør generelt gjelde dei mest alvorlege regelbrota, der det er nødvendig å markera at samfunnet ser alvorleg på lovbrotet. Alvorlege brot og brot som blir gjentatt bør vurderast meldt til politiet i kvart enkelt tilfelle, noko som er ressurskrevjande. I lys av at få saker blir melde til politiet, varslar Regjeringa i meldinga ein gjennomgang av meldingspraksisen for å vurdera om det er behov for skjerping av praksis. Eg er kjent med at Miljødirektoratet no er i gang med å vurdera meldingspraksisen sin.
I fleirtalet av sakene der det er behov for å sanksjonera, vil det vere uforholdsmessig ressurskrevjande å ta i bruk straffeprosessen. Det er difor føremålstenleg å kunne ileggje sanksjonar mot nokre typar regelbrot etter eit enklare system. Produktkontrollova og forureiningslova fekk difor 21. juni 2019 nye paragrafar som gir forureiningsstyresmakta heimel til å gi forskrift om gebyr for brot på føresegnene. Det vert no jobba med forslag til slike forskrifter.
Eg ser fram til ein vidare diskusjon om nedkjemping av miljøkriminalitet i samband med behandlinga av meldinga i Stortinget.