Ingrid Fiskaa (SV): Planane om høgspentlinje i luftspenn mellom Blåfalli i Kvinnherad og Gismarvik i Tysvær møter sterk motstand. Store naturverdiar og ei viktig turistnæring står på spel. Bygging av høgspentlinjer i lufta gir heller ingen norske arbeidsplassar, i motsetning til sjøkabel, der Noreg har teknologi og kompetanse i verdsklassen.
Vil regjeringa sørga for ei uavhengig utgreiing av sjø- og jordkabel som alternativ til luftspenn?
Begrunnelse
Sjøkabel kan vera eit godt alternativ for overføring av kraft frå Blåfalli til Gismarvik, men er så langt ikkje blitt reelt vurdert eller greidd ut av ein uavhengig part. I staden viser styresmaktene til stortingsmelding 14 (2011-2012), som seier at luftspenn skal vera hovudregelen. Det er samtidig ein unntaksregel for bruk av sjø- og jordkabel også i denne stortingsmeldinga, som kan brukast i denne saka. Det manglar også ei reell, konkret vurdering av kostnadene ved sjøkabel på denne overføringa. Statnett sine overordna estimat er ikkje eit godt nok avgjerdsgrunnlag.
Sjøkabel har ei rekke fordelar som bør vurderast før endeleg vedtak blir gjort:
Det vil vera mogleg å få krafta fram til Gismarvik innan estimert tid, dvs. innan tre år, med sjøkabel. Traséundersøkingar, graving, overdekking og legging av sjøkabel har normalt ei framdrift på 10 kilometer i døgnet. 61 kilometer med sjøkabel mellom Blåfalli og Gismarvik kan med ei slik normal framdrift leggast på eitt år.
Ein demokratisk prosess med høyringar vil vera enklare samanlikna med tilsvarande for luftspenn, då det ved sjøkabel vil vera svært få grunneigarar.
Med sjøkabel på ein større del av sentralnettet kan staten sysselsetta og vidareutvikla ein norsk undervassteknologi og -industri som allereie er i verdsklassen. Luftspennalternativet baserer seg derimot på utanlandske selskap og utanlandsk arbeidskraft. Statnett sin «hoffleverandør» av høgspentleidningar i lufta kjem frå Kroatia, og både arbeidarane og mastene kjem derfrå. Noreg har ingen firma som leverer 420kV-master, og heller ikkje arbeidarar.
Bygging og vedlikehald av høgspentnettet har allereie forårsaka mange dødsulykker og alvorlege skader. Sjøkabel inneber på si side løysningar som sparer liv og helse. Installasjon og drift av sjøkabel er bortimot urørt av menneskehand og risikoen for ulykker er svært liten. Responstid på reparasjon av sjøkabel er nå tilsvarande god som på olje- og gassrøyr i Nordsjøen.
Med sjøkabel blir forsyningstryggleiken styrka, og straumnettet blir rusta for komande klimaendringar og aukande ekstremvêr.
Generelt sett gir sjøkabel dessutan mindre skade på naturen. Noreg har signert på FNs naturavtale, og det forpliktar.