Ingrid Fiskaa (SV): Mener statsråden at det er rett å hindra folk i å arbeida når dei er innvilga supplerande stønad, eller vil statsråden bidra til at alle skal få moglegheit til arbeid med inntekt - også flyktningar som kom hit med nedsett funksjonsevne, og som er innvilga supplerande stønad?
Begrunnelse
Stønaden «supplerande stønad for uføre flyktningar», som vart innført i 2021 under Solbergregjeringa, blir gitt til flyktningar som fyller dei medisinske vilkåra for uføretrygd, men ikkje har opparbeida rettar i folketrygda. Menneske som mottar «supplerande stønad for uføre flyktningar» får redusert stønaden krone for krone mot eventuell inntekt som vedkomande OG ektefelle/sambuar/partnar har til saman. Denne stønaden skaper økonomisk utryggheit og ekskluderer uføre flyktningar frå deltaking i samfunnet, både fordi satsane er låge og fordi ein ikkje får same tilgang til arbeidslivet som andre uføre kan få.
For ti år sidan kom ein mann som flyktning til Noreg. Han har ikkje fullført norskopplæringa til trass for gjentatte forsøk. Det viste seg etter kvart at mannen er analfabet. Dette har ført til at han ikkje er norsk statsborgar, men får mellombels opphald som han må søka om jamleg. Han har gjennomført ein lang periode i AFT – arbeidsførebuande tiltak – og har forsøkt seg i ulike bedrifter utan at dette har gitt moglegheit for fast arbeid, då det er for mange oppgåver han ikkje meistrar.
Mannen har gått gjennom ei utgreiing som har avklart at han er 100 prosent ufør grunna ei kognitiv funksjonsnedsetting. Eitt av kriteria for diagnosen er at funksjonsnedsettinga har vore kjent før han blei 18 år. Det betyr at han har hatt denne funksjonsnedsettinga før han kom til Noreg, noko som fråtar han retten til uføretrygd.
Like før avslaget om uføretrygd gjennomførte han praksis i 4 veker, og fekk tilbod om fast stilling hos ein arbeidsgivar der arbeidet er tilrettelagt funksjonsnivået hans. Vilkåret for tilbodet var at mannen fekk innvilga uføretrygd og fekk oppfølging via tiltaksarrangør der arbeidsgivar betaler noko lønn medan uføretrygda framleis er hovudinntekt. Det er ei ordning som fungerer godt for mange arbeidstakarar på norske arbeidsplassar i dag.
Då det vart klart at uføretrygda ikkje blei innvilga fall også ordninga med tiltaksarrangør vekk. Før han får same rettar som uføretrygda til å behalda lønna, står han altså utan oppfølging frå tiltaksarrangør, og dermed utan arbeid.
Ei vellykka integrering handlar først og fremst om å få delta og bidra. Men denne ordninga skyv folk ut av arbeidslivet, og hindrar integrering.