Birgit Oline Kjerstad (SV): E 24 melder 20. oktober om at det er full krise i sekundærboligmarkedet, at det er fare for at utleigeprisane går kraftig i veret og at rekninga for uroa i boligmarkedet er i ferd med å bli sendt til leigetakarane i form av kraftig leigeprisvekst.
Kva vil regjeringa gjere for å handtere denne markedssvikten, slik at vi får nok utleigeboliger og trygge leigeforhold for dei mange leigetakarane, familier, studenter og andre som allereie slit med dyrtida?
Begrunnelse
SIFO undersøkinga, Dyrtid 4 "Det er ikke over ennå" som kom i september, synte at det har vore eit vesentleg fall i økonomisk tryggleik hjå hushaldningane siste to åra, og at det går verst ut over dei som har minst. Mange i gruppa som slit mest i dyrtida er også dei same som ikkje har råd til å kjøpe sin eigen bustad men leiger bustad. Rapporten peikar på at mange sparer på alt dei kan spare på for å få endane til å møtast. Både straum, sosial aktivitet, mat og til og med nødvendige legebesøkvert kutta ut. Barn her berre ein oppvekst og denne utviklinga er svært urovekkande, då det kan påverke både helse, sosial deltaking og tryggleik. for familiane og borna. Presset er ikkje jamt fordelt i hushaldningane. Dyrtida går verst ut over dei som har minst fordi det er dei som brukar størst del av inntekta til mat og nødvendige bokostnader. Seks av ti leigetakarar, heile 61 % av dei som leiger bustad, har spart på mat for å få kvardagen til å gå i hop. Det er på det med å kutte i matutgiftene forskjellen mellom dei som leiger og dei som eig sin eigen bustad er størst, melder SIFO. Medan trykket har letna litt for dei hushaldningane som eig bustaden sjølve, er det inga betring for dei som leiger bustad i fylgje SIFO rapporten. I gruppa av hushald som leiger bustad, har det heller vore ein auke i problemet med å få økonomien til å gå rundt siste halve året. Det er på denne bakgrunnen at er pressemeldinga frå E24 20 oktober om at utleigebustadane vert selde, og at huseigarane vurderer å sett sette husleiga kraftig opp er så alvorleg. At bustadane blir selde kan bety mindre tryggleik for leigetakarane. Kanskje må folk flytte fordi dei ikkje har råd til husleigeauken, eller fordi bustaden vert selt til nye eigarar. Færre utleigebustader samtidig som det kjem mange Ukrainske flyktningar forverrer problemet. Denne marknadssvikten kan få alvorlege konsekvensar for familiar og personar med vedvarande låge inntekter i høve til boutgiftene, dersom det ikkje raskt vert teke grep for å møte problema.